Saturday, December 20, 2008

Katilingban (Society)

Kon sabton nga ang katilingban maoy katugbang sa Society, duna siyay tulo ka kabahin nga nataran.
Ang politika, ekonomiya, teknolohiya maoy kabahin sa katilingban. Ang politika maoy gadumala sa ekonomiya. Ang ekonomiya maoy gapulos sa teknolohiya.

Kon mabalisgad na, kon ang kwarta nay modumala sa politika, kon kwarta na ang mopalit sa politiko,
natuwang na ang sistema sa katilingban. Dili na mao.

Katilingbang Bisyaw (Bisaya nga naglangyaw)

Nausob pod ang kahimtang sa katilingbang Bisaya tungod kay nahibulag sa Nasod ug naglangyaw sa laing dapit. Unsa pod ang kahimtang sa katilingbang Bisyaw sa gawas sa nasod? Maayo kuno mo-oganisa ang mga Bisaya (o mga Pinoy), maghimo sa ilang katilingban. Maayo pod sila sa tapok-tapok kuyog sa mga kaubanan ug kahigalaan, buhi nga komunidad.

Unsa kaha ang kalainan sa katilingban kun komunidad sa mga Bisaya diha sa Pilipinas ug sa gawas sa Nasod? Naa bay pagtuon bahin niini?

Komunidad

Sa Inenglis ang mga pulong Community ug ang Society nagkalahi. Ang 'community' mao ang natural o spontaneous nga relasyon sa mga tawo, ug importante ang tawo niini nga relasyon. Ang 'society' minugna nga mga institusyon alang sa tumong, importante niini ang mga bulohaton sa mga praktikal nga tumong.

Apan sa Binisaya, alang sa duha ka pulong, 'katilingban' ang katugbang.
Gisubay na pod nako sa onlayn nga dikyonaryo binisaya.com
ug mao ning migawas:

community : dakbalangay (n.); komunidad (n.)

English Synonyms:
community, community of interests, residential area, residential district, biotic community



Karon pa ko aning 'dakbalangay', ambot kon bag-o ba ni nga minugnang pulong. Kining komunidad, kasagaran na pod ning ginagamit.

Pulong 'Katilingban'

Nasayod ta nga ang katilingban mao ang 'community' o 'society' sa Inenglis. Ang pangutana, unsay ugat-pulong niini ug unsay kahulogan? Gisubay nako sa onlayn nga diksyonaryo binisaya.com

Mao ning resulta:

Word - rootword - affixes
katilingban - tilingban - ka-~
ka.ti.ling.ban. - 4 syllables

ka- + tilingban = katilingban
katilingban

katilingban: society (n.); multitude (n.)
tilingban: council (n.)

Derivatives of tilingban



Council diay ning 'tilingban'. Karon pa ko ani.